HISTORIE
De officièle oprichtingsdatum van carnevalsvereiniging ´de Taarbreuk´ sjteit gans duudelik in de sjtatuute: 11 october 1956.
Bie die sjtatuute valle trouwes e paar dinger op:
– de sjtatuute zin gans in ’t nederlands en neet in ’t plat gesjreve
– ze besjtaon oet èllef artiekele
– de club besjteit oet minimaal 6 en maximaal 11 lede
– ’t doel is ” ’t bevorderen van de viering van de Schimmertse vastenavond”
– de leden kiezen jaarlijks al dan niet uit hun midden een Prins
– de vereniging kan niet ontbonden worden zolang tenminste 6 leden de instandhouding wensen.
Me euver de oprichting zellef, of bèter gezag alles wat ligk veur dè datum van 11 october 1956, is neet alles duudelik.
Vreuger woorte reigelmaotig bals gehoute in Sjömmert bie Metz (wo noe Tropical is) en bie Damoiseaux (Hoofdstraat 34). Die bals waore toen ève bekind in Sjömmert en de wieje omtrèk es wie later de disco in ’t gemeinsjapshoes.
De sjtudenteclub (’t waore toen auch al de sjtudente die get nuuts aanzjwingelde) is toen op ’t idee gekomme om op enne carnevalsdinsdig e verkleid bal te hauwte.
Dit hèt toen e gruupke angere aangezat om te gaon dingke aan ’t oprichte van ’n carnevalsvereiniging. Dè groep, dè besjtange mot höbbe oet Joof Vroemen, Redy Muylkens en Jules Horsmans hèt toen de ièjsjte aanzat gegève. ’t Veurnaamste waor om de goej luuj te vinge die achter dit idee ginge sjtaon. Daoveur mooste ze get zakeluuj en luuj van de jongkheid zeen te vinge. De drie mansluuj Joof, Redy en Jules, zin toen op enne zondig bie Damoiseaux binnegesjtap en zagte dao tège de vaste kaarters: sjtop ins ff mit kaarte, veer wille hie mit carneval beginne, veer zeuke lede, get awwere, want nao os koetjonge weurt toch neet geloesterd. ”Sjrief op, alle vief” zag Hub Steins. Wè die vief waore is neet gans bekind.
De drie van ’t ièjsjte oer höbbe Giel van Wunnik, mit zien Mestreechse carnevalservaring, gevraog omdat ze gèr enne awwere de bie hauwe en zin toen aan ’t sjrieve gesjlage same mit Tiny en Mia Frijns. Ze höbbe 38 breve sjtök veur sjtök gesjreve (zonger computer en copieerapparaat) en die bezörg bie de zaakeluuj, cafees en anger kandidaate. Bie ’t rondbringe zin ze bie Louis Lemmens mit d’n auto bienao tège enne boum opgeknald. Dat is gelökkig good aafgeloupe.
Bie de luuj die zich toen geroope voolte waore Harie Soons, Giel van Wunnik, Jeu Damoiseaux, Hub Kuipers, Guil Kuipers, Jo Vankan, Joesj Fierley, Harie Moonen en Jules Horsmans.
Jo Vankan, Hub Steijns, Giel van Wunnik, Jef Spuisers, Prins Wiel I (Vroemen), Harie Soons, Jo Goossens, Hub Soons.
Zittend v.l.n.r.: Harie Moonen, Ed Willems, Joesj Fierly, Gim Geijselaers, Johan Kuipers.
Me in e dörp wie Sjömmert haste nog gein carnevalsvereiniging opgerich este neet de goodkäöring has van de pesjtoear en de börgemeister. De börgemeister, Jef Spuisers, waor gein probleem. Dè hèt ozze ièjsjte en nog ummer meisgezonge carnevalsschlager ‘de Taarbreuk’ gesjreve en daomit auch de naam gegève aan dees club. Later hèt ‘r nog e paar schlagers gesjreve. Veur de luuj die nog neet zoea lang in Sjömmert wone is ’t misjien waal aardig om te weite dat vreuger väöl hoezer in ’t dörp ongerlangs getard waore. En es de dan op de luif gings zitte es pas getard waor, meistal vlak veur de kèrmis, dan kreegste taar aan de brook.
Me pesjtoear Lemmens waor ’n hindernis die mit de gooje taktiek genomme moos wère. Dè taktiek waor de volgende. Harie Soons, ein van zien vertroewelinge en al jaore acoliet, zou ‘m gaon vraoge. Tegeliekertied woorte door de angere kèrse gebrand veur de gooje aafloup.
De ièjsjte reactie van pesjtoear waor: ”Harie, das dich mich dat moos komme vraoge, dat haw ich noeats gedach”.
Bie pesjtoear woort gezag dat de börgemeister ’t good vong en bie de börgemeister dat pesjtoear ’t good vong.
Pesjtoear Lemmens ging oeteindelik door de kneeje veur de joeane kal en de kèrse: ”doot mer es ’t fatsoenlik geit”.
Pesjtoear Lemmens, auch neet van gistere, hèt ’t ièjsjte jaor euveral zien sjpionne oetgezat, om te kieke wie alles verleep. Hè waor naoderhand zoea fair om op esjgoonsdig nao Harie Soons te komme om ‘m de complimente te maake en ‘m te felicitere mit ’t verloup van de carneval.
Of de opbrings van de collecte die gehauwte is onger de ièjsjte optoch en aan pesjtoear is aafgedrage hèt mitgesjpeeld bie deze omsjlaag is neet bekind. De raod hèt later biegedrage in de koste van ’t graaf van pesjtoear Lemmens.
Wie pesjtoear jao haw gezag kos begos wère.
De ièjsjte raod van èllef besjtong oet: Harie Moonen, Ed Willems, Joesj Fierley, Gim Geijselaers, Johan Kuipers, Hub Steyns, Giel van Wunnik, Harie Soons, Jo Goossens, Hub Soons en Jo Vankan. En wie Jo Vankan nao deens moos woort broor Wiel debie gehaold.4’t Oetzeuke van de prins is jaorelangk in de heng van Harie Soons gewès. Dao waor geine angere dè dao get vanaaf wees. Harie haw ’t ganse vertroewe van de raod en dat bie de Taarbreuk de prins nog ummer enne vriegezel is höb veer dan auch aan Harie te danke, dè d’r van oetging dat vriegezelleprinse ein probleem minder opleverde.
En dat prinse zich ummer veurbeeldig moote gedrage waor in die ièjsjte jaore auch al bekind este tenminste ’t verhaol mos geluive dat Giel van Wunnik tège Johan zag: ”doe mos dich gedrage es prins, hie höbste e glaas limonaad”.
In 1957 is dan de ièjsjte prins oetgeroope in de hermeniezaal, dè e paar jaor geleeje is aafgebraoke. Bekker Wiel kaom es prins Wiel I oet e broead en op d’n aovend van de proclamasie woort in de door jongere verseerde zaal van Metz ’t prinsebal gehauwte.
D’n ièjsjte prinsewage, enne haan, is door Charles Eyck ontworpe, dè later nog väöl miej wages hèt geteikend. De klein teikeninge van Charles Eyck woorte door Harie Soons op groeater formaat oetgeteikend en dat klopde altied.
Charles Eyck aan het werk.’t Sjildere gebeurde door Harie Moonen, dè kaod wegleep es Charles Eyck zaoterdigaovend de zaak nog hie en dao kaom biesjildere.
Later hèt Harie Moonen zelf väöl prachtige prinsewages ontworpe en same mit Harie Soons ineingesjteeld en gesjilderd zonger dat Charles Eyck draan te pas kaom.
De ièjsjte wage is geboewd in de sjuur bie Waelen. Dè wage waor zoea hoeag dat ‘r neet de sjuur oet kos. Dao zin toen sjleuve gegrave om ‘m te laote zakke. Hè waor zoea degelik geboewd dat d’n haan neet mièj van de wage te kriege waor. Is ‘r mer verbrand.
De wèreldbol van prins Johan woordt dan auch zoea gemaak dat ‘r in sjtökke kos wère opgeboewd en aafgebraoke.
Dao is trouwens auch al ins enne ganse prinsewage (mit de sjpeelkaarte) verdwene. Dè is vanoet Gravevoere nao Gemmenich gegange en noeats mièj trukgezeen.
Enne angere prinsewage leverde op wèg nao Voere e gans anger avontuur op. Dao ging enne groeate vlinder dè op de wage sjtong ech vlege tösje Ulestraote en Sjömmert. Effe later sjting ‘r zoea good es onbesjadig in de wei, wo ‘r weer gouw woort opgelaaje en wier woort gevare.
De prinsewage mit de opgerolde vösj en de tempelwachters is zelfs nao Mortsel bie Antwerpe gegange. De vösj, wo de prins in moos sjtaon, waor zoea hoeag dat ’t baovesjtök achter op de wage waor gelag. Ongerwèg zaot ’t neet mit. Dat los sjtök wejde draaf en de wage kreeg auch nog enne kapotte band.
’t Trèkke van d’n optoch door ’t dörp ging auch neet gans vanzelf. De ièjsjte jaore woorte de prinsewages getrokke pèrd, die door Paul Lemmens gemend woorte, en dan mooste hie en dao de electriciteitsdräöd mit sjtekke omhoeag geduujd wère.
D’n ièjsjte optoch trok in 1957 door ’t dörrep en de luuj sjtinge zich langs de kant in e lekker zunneke te amusere. De jongste kieker waor sjus e paar daag awd en dach bie zichzelf dao wil ich auch aan mitdoon. Laot Gé Soons noe veurzitter van de club zin. Dè mot hièjl jongk al get mitgekrege höbbe.
De ièjsjte jaore drooge de raodslede es ièjreteike ’n bloom van papier. De scepter van de ièjsjte prins waor neet degelik genog.
Daorom hèt Harie Soons veur Johan I es twièjde prins van de Taarbreuk enne gemaak dè noe nog altied gehanteerd weurt. Allein de aankleiing is in de loup van de jaore af en toe vernuujd. De ièjsjte kièjr is de scepter aangeklèijd door Bertha, de vrouw van raodslid Hub Soons. Later, wie Jo Timmers prins waor, hèt Emmy Spuisers-Sondeijker, de vrouw van börgemeister Sjef Spuisers, veur ’n nuuj aanklèiing gezörg.
En Giel van Wunnik hanteerde de ceremoniesjtek. Es ’t werm waor kreeg dè e gans zjwart gezich van de taar. De kwas van de ceremoniesjtek waor in taar gesop. Hub Steyns is jaorelangk sjoteldrager gewès. De sjoteldrager droog de fruitmendjes. Wie Hub dit werk meug waor hèt ‘r de sjotel op de moer bie de mèdjessjoeal gezat. ’t Is natuurlik neet allemaol pais en vree gewès. Dao is auch af en toe get gevreigeld. Dat ging dan o.a. euver ’t goodkoup inkoupe van materiaal boete Sjömmert.
In 1958 is ’t veursjtèl om e prinsepak te laote make veur f80,- tot f100,- aangenomme.
’t Krankebezeuk is get wo de raod hièjl väöl aandach aan geuf vanaaf ’t begin, wie ’t nog de bedoeling waor om dat in eine daag aaf te handele. Es örges anekdotes euver te vertèlle zin dan is ’t euver ’t bezeuke van kranke en awer luuj.
De verhaole gaon euver bezeuke wobie ze tösje moere van sjnièj door mooste gaon in ’t jaor wie Eugène Hermans prins waor. Of enne kjièr wie alle raodslede naate veut hawe en bie Provaes in Hazel druäg sökke krege.
’n Anger bekind verhaol is de lift-scène bie ’t Vinkennest. ’t Vinkennest waor e tehoes veur gehandicapte kinger in ’t awd patesjkloeaster wat later ’t Azielzoekerscentrum is gewoore. Dao hèt de raod ins vastgezète in de lif, wat väöl lang bang minute veur de nuädige paniek hèt gezörg. De kapel die toen in de gangk sjting bie de lif sjpeelde de doeaje marsj. Gim Geijselaers kaom toen dan auch liekbleik de lif oet.
Es kinger gebaore wère in de tied van ’t krankebezeuk wère auch dees nuuj Taarbreuk bezoch.
”Dat Jan Bouwens een specialist is op het gebied van kraambedden bleek snel toen hij naast de moeder in bed dook.” Dat is gewès in ’t jaor dat bie Phil Knols ein van de meadjes veur de carneval gebaore is.
Neet allein Jan Bouwens kos dao get van. Auch veurzitter Piet en secretaris Thei zin ins in e bèd terechkomme en waal bie prins Wim Riedel. En die wiste dat e bèd is om te sjlaope.
Euver ’t bezeuk bie e raodslid sjteit opgeteikend: ”Omdat veer bang waore dat Wiel get zou missen nao de operatie kreeg ‘r e paar nuuje van enne bèr van Jan Bouwens (in d’n tied wie Jan nog verkes heel) dè die toch neet mièj nuädig haw.”
Auch auwt-pesjtoear Beckers woort bezoch. Koffie en vla sjtonge al klaor omdat veer veurig jaor ondanks ’t beer toch aan de vla waore gegange in de keuke.
Ernest kos ’t mer neet laote om bie auwt-pesjtoear Beckers te sjtuute euver de kwaliteit van de vla die neet van bekker Wiel kaom. De anger raodslede wiste dao waal get op en voorte ongebroekelik hel nao Hèlder nao pesjtoear Beckers en zörgde dat ze veur Ernest dao waore en duujde toen papiere vlaviltjes van Bakkerij Vroemen onger de vla.
Ernest kaom mit zien gebroekelik verhaol, me wis neet good wo ‘r moos kieke wie ‘r zaog wie langzaam mer zeker de papiere van bekker Wiel versjene.
De bedoeling waor allein kranke en awere te bezeuke die neet nao de kèrk ginge. Dan zouste volges Johan allewiel gans get te doon höbbe.
In de loup van de tied zin hièjl väöl kranke bezoch wat neet allein de kranke me auch de raodslede zellef väöl plezeer hèt gegève. Tot in Utrecht zin kranke bezoch mit ’n fruitsjotel van de Wever. Die fruitsjotele kaome neet altied ève good aan.